KO SVILENA BUBA KOJA TKA I UGIBA USRED SVOGA TKANJA

GRIMIZNI UM

CITADELLA SVJETLA II. dio

- Ulomci

Noć je. Crni za­slon po­zor­ni­ce slu­ži kao mo­ni­tor, na ko­jem se, in­ter­net pre­tra­ži­va­njem, lis­ta­ju stra­ni­ce o fi­lo­zo­fi­ma i nji­ho­vu vre­me­nu, o ko­ji­ma je upra­vo go­vo­rio prvi čin na­še dra­me, igro­kaz Sarâb. In­ter­net pre­tra­ži­telj je Dayfa Hâtûn, po­zna­ta nam kao Pri­po­vje­dač i Ani­ma­tor u "tea­tru sje­na", ov­dje u do­bi od oko 26 go­di­na. Lo­ci­ra­na u gle­da­li­štu, sa pre­no­si­vim ra­ču­na­rom is­pred se­be, či­ta­ju­ći tek­sto­ve pre­lis­ta­nih stra­ni­ca, u po­lu­gla­su, na­pres­kok, mi­je­ša­ju­ći je­zi­ke, ona iz­gle­da kao su­vre­me­na mla­da in­te­le­ktu­al­ka, ko­ja za­vrša­va noć sur­fa­ju­ći. Na­iz­gled na­su­mi­ce, jer će se na stra­ni­ca­ma po­jav­lji­va­ti in­for­ma­ci­je o Si­ri­ji, o nje­nim pras­ta­rim, ali i sre­dnje­vje­ko­vnim spo­me­ni­ci­ma i gra­do­vi­ma, za­vršno sa Ha­la­bom, o "Pu­tu svi­le", za­tim stra­ni­ce o "tea­tru sje­na" kao po­pu­lar­nom obli­ku za­ba­ve mno­gih na­ro­da. Po­se­bne stra­ni­ce po­sve­će­ne su kri­žar­skim voj­na­ma i Yûsu­fu Salâhu`d-dînu Ayyûbî-i, ko­ji osva­ja Je­ru­sa­lam, vi­te­ški se po­na­ša­ju­ći pre­ma po­ra­že­ni­ma, po­tom o Džin­gis-Hânu, i nje­go­vu unu­ku Hûlâgu-u, ko­ji ra­za­ra Ba­gdad­ski hilâfat, is­ti­ču­ći se okru­tnoš­ću pre­ma po­bje­dje­ni­ma. Iza ovih, eto stra­ni­ca o Bu­šu-mla­djem, pa ma­lo ra­ni­jem fa­ši­zmu u Euro­pi, je­vrej­skim i ka­sni­je pa­les­tin­skim stra­da­nji­ma, o nje­ma­čkim ga­snim ko­mo­ra­ma, i pa­les­tin­skoj Gaz­zi, o Car­skoj, Le­nji­no­voj, Jel­ci­njo­voj Ru­si­ji, o Ru­an­di i Bo­sni, Is­to­čnom Ti­mu­ru, Af­ga­nis­ta­nu, Irâqu, Darfûru…, al' i o europ­skim i ame­ri­čkim mu­ze­ji­ma i kon­cer­ti­ma, o lan­si­ra­nji­ma u sve­mir, nau­čnim la­bo­ra­to­ri­ji­ma, o red-shif­tu, "crve­nom po­ma­ku", o ato­mu i nje­go­vu ti­tra­nju, ot­kri­ću  DNK-ljes­tvi­ce, is­tra­ži­va­nji­ma ljud­skog  moz­ga… 

Ovo "no­ćno bdijenje" su­vre­me­nih pu­tni­ka u svi­jet zna­nja okon­ča­va ju­tar­nji pur­pur. Na crnom za­slo­nu, ko­ji je za­mi­je­nio bi­je­li iz pret­ho­dnog či­na/igro­ka­za, uka­zu­je se, u is­tom crve­nom to­nu, mo­ćni ulaz u Qalu-Ha­lab[1]. Grad­sku ci­ta­del­lu ka­kva je sa­ču­va­na iz Sre­dnjeg vi­je­ka, a na ko­joj će se do­ga­dja­ti dru­gi či­n na­še dra­me[2].

Za­vrša­va­ju­ći ju­tar­nju mo­li­tvu, sa tri di­za­nja ru­ku do uši­ju, ko­je ges­te pra­ti takbîr[3], i okre­ću­ći pri tom gla­vu de­sno i li­je­vo, te sje­da­ju­ći, po­tom, na je­dan ste­pe­nik pred "Zmij­skom ka­pi­jom", na ko­ji ure­zu­je krug sa te­ti­va­ma, po­či­nje svoj ula­zak u dra­mu Šihâbu`d-dîn Bin Yahyâ Bin Ha­baš As-Su­hrawardî. Crve­no­pu­ti mla­dić, u do­bi od oko 27 go­di­na, sre­dnje vi­si­ne, raš­ču­pa­ne ko­se, u krat­kom pla­vom ha­ljet­ku, pro­ši­ve­nom ve­li­kim bodom, i u šal­va­ra­ma na­lik onim ka­kve da­nas no­se mla­di. Ova­ko odje­ven, sa san­da­la­ma na no­ga­ma, tj. obu­ćom na­lik ja­pan­ka­ma, ali sa vezi­com i ko­pčom oko glež­nje­va, on vi­še iz­gle­da kao go­nič maz­gi (ili mo­der­ni momak), ne­go kao već gla­so­vi­ti te­ozof i gnos­tik, za ko­jeg će­mo sa­zna­ti da, na po­ziv Prin­ca, vla­da­ra Ha­la­ba i sta­na­ra Ci­ta­del­le, do­la­zi da mu bu­de uči­te­ljem.

SU­HRAWARDÎ:
Salâm na te­be, o ju­tro no­vo­ga da­na - či­ja svje­tlost či­ni izli­šnom sva­ku svje­ti­ljku![4] Uis­ti­nu, tre­ba li pa­me­tnom bo­lji do­kaz za egzis­ten­ci­ju Bo­ga, Svje­tlo nad svje­tli­ma, Svje­tlo svje­ta­la?! Mir ne­ka je na te­be, yâ[5] Ibrâhîm, Bo­žji Po­sla­ni­če i oče tro­ji­ce od šest naj­ve­ćih Po­sla­ni­ka: Moj­si­ja, Isu­sa, i Mu­ham­ma­da[6], i oni nek su poz­drav­lje­ni! Bla­že­ne tvo­je no­ge ko­je su po­ho­di­le ovu pras­ta­ru mu­sal­lu[7], na ko­joj si, pri­ča­ju, mli­je­kom, ha­lab, svo­je ko­ze, na­pa­jao sva­kog na­mjer­ni­ka, pa za­to ka­sni­ji ži­te­lji i pro­zva­li ci­je­li kraj tim ime­nom. Bla­go­slov­lje­na tvo­ja vje­ra u Je­dno­ga, Či­ja pro­vi­dnost, evo, i me­ne do­ve­de, u ovo naj­sta­ri­je ljud­sko na­se­lje na svi­je­tu, da­nas cvje­ta­ju­ći grad na "Pu­tu svi­le". I to upra­vo u tre­nu da gle­dam, s ove ci­ta­del­le, ka­ko se noć, svla­če­ći crni da­mast svo­je taj­ne, zao­grće gri­mi­znim sja­jem ra­no­ga ju­tra. Ot­kri­va­juć, u njem, iz obi­lja Bo­žan­skih mis­te­ri­ja, oni­ma ko­ji su po­ra­ni­li na mo­li­tvu. I baš u pra­vi čas da pro­ma­tram ka­ko se, uoko­lo meh­kih obla­ka, ko u ne­bes­kom sûqu, ra­zvi­ja­ju, po­put lep­tirâ iz lar­vi, je­dan po je­dan, ša­re­ni, svi­le­ni, ša­lo­vi dne­va. Oh Bo­že...!

Ima li ije­dna po­sla­ni­čka no­ga ko­ja ni­je pro­šla kroz ovaj grad i ze­mlju?! Ima li je­zi­ka, kul­tu­re, i vje­re, ko­ji ih ni­su so­bom ukra­si­li?! Ima li da­na u kom Sun­ce, pje­ša­čeć ne­bom ko der­viš na svom siyâha­tu[8], ne pre­da­hne na­čas po­nad ove uzvi­si­ne. Ko­ju su sta­ri ko­ris­ti­li ko mjes­to bo­go­štov­lja, a on­da je po­to­nji pre­tvo­ri­li u ut­vrdu za obra­nu svo­jih ide­ja, i svo­jih ilu­zi­ja. U mo­ćnu ci­ta­del­lu, sa dvo­rom i voj­nom ba­zom unu­tar nje, da šti­te njo­me svo­ju ze­mnu vlast, i svo­ju krhku vje­ru u nje­zi­nu ne­pro­la­znost.

Evo sad i me­ne, po­zva­na od sa­mo­ga Prin­ca, mla­dog Az-Zâhi­ra, si­na ve­li­kog voj­sko­vo­dje Salâhu`d-dîna, da joj po­vra­tim mo­li­tvu me­di­ta­ci­ju zikr i mudrost, sve uje­dam­put. Da na ovoj ci­ta­del­li, pu­noj svje­tla, uve­žem bo­go­štov­lje, fi­lo­zof­sku mi­sao, i na­če­la vla­da­nja lju­di­ma. Da ih sa­be­rem u je­dnu knji­gu, ko­ju se na­dam ov­dje za­vrši­ti. I u je­dnu pe­da­go­gi­ju, u skla­du sa ko­jom že­lim od­go­ji­ti mog prin­čev­skog va­spi­ta­ni­ka. Upo­tpu­nju­ju­ći, i uvo­de­ći u his­to­rij­sku zbílju, po­li­ti­čki ide­al sve­tog Pla­to­na - da lju­di­ma vla­da­ju is­tin­ski "pri­ja­te­lji mu­dros­ti". Na­učio si me, Bo­že, da to tro­je: lju­bav pre­ma mu­dros­ti, po­bo­žnost, i pra­ve­dno vla­da­nje, pri­ro­dno idu sku­pa. Da je stal­no sje­ća­nje na Bo­ga, uz ras­tu­će do­se­za­nje Nje­go­vih Atri­bu­ta u vlas­ti­toj li­čnos­ti, što se ne pos­ti­že do­li us­traj­nom po­bo­žnom i eti­čkom pra­ksom, ako je uz to ovjen­ča­no dis­kur­zi­vnim[9] miš­lje­njem, pra­vi bla­go­slov za na­rod ko­jim se uprav­lja!

Ne bje­še li ta­kva, da­nas po­tpu­no za­bo­rav­lje­na, sve­ta hi­kma[10], još od sa­mog po­čet­ka ljud­ske his­to­ri­je! Ah ka­kva šte­ta što "Prvi uči­telj", ve­li­ki Aris­to­tel, za ra­čun Ra­cia, ko­jem su i upu­ći­va­ne Bo­žan­ske Obja­ve, zàpus­ti ne­po­sre­dnu spo­zna­ju, pa nje­go­vi slje­dbe­ni­ci, u po­to­njim epo­ha­ma, sa­sma za­me­tnu­še u za­bo­rav pe­ren­ni­al­ni na­uk o Je­dnom. No evo me ov­dje, Go­spo­da­ru svi­ta­nja, po Tvo­joj vo­lji, da nas­ta­vim po­sao, sko­ro pu­nih dvjes­to go­di­na po­sli­je onog ve­li­kog me­ce­ne na­ukâ i umje­tnos­ti, Sayfu`l-Dawle Al-Hamdânia[11], i nje­go­va ve­li­kog gos­ta, Fi­lo­zo­fa Al-Fârâbia! Evo me po­zva­na od mla­dog ha­lab­skog prin­ca, u že­lji da obno­vim, na ayyubîskom dvo­ru... Ne­ka je mir na te­be, o zo­ro no­vo­ga da­na!

U tom se tre­nu, vi­deo-si­mu­la­ci­jom, na za­slo­nu/mo­ni­to­ru otva­ra, pur­pu­rom oba­vi­je­na, do­nja, te­ška, že­lje­zna ka­pi­ja Ci­ta­del­le-Ha­lab, ­zva­na "Zmij­ska ka­pi­ja". Ponad ove, uka­zu­je se, potom, još je­dno ka­me­no stu­bi­šte, sa mla­di­ćem na njem, u do­bi od oko 16 go­di­na, odje­ve­nim u prin­čev­sku, no ipak skro­mnu, odje­ću.

MÂLIK AZ-ZÂHIR:
I na te­be ne­ka je spas i mir, moj po­što­va­ni uči­te­lju, Šihâbu`d-Dîne iz Su­hrawar­da! Slu­tio sam, već odavna, da ćeš se po­ja­vi­ti sa sa­bah­skim[12] pur­pu­rom, na sa­moj ivi­ci izme­dju sna i ja­ve, no­ći i da­na, ilu­zi­je i zbi­lje, zna­nja i ne­zna­nja. Ta­ko crve­no­put, li­čiš mi na Mla­di­ća iz tvo­je "Po­sla­ni­ce o Gri­mi­znom umu", ko­jeg pu­tnik na du­ho­vnom pu­tu sre­će, ne zna­ju­ći da je za­pra­vo sreo Lu­mi­no­znog star­ca...

SU­HRAWARDÎ:
... Prvos­tvo­re­no bi­će, Al-´Aql[13], In­te­lekt, Raz/Um...

Snimi dodatak
  • Follow me on Academia.edu

    • Log in or create an account

    fb iconLog in with Facebook
    Our website is protected by DMC Firewall!